GACS-Verplichting

Heeft uw kantoorgebouw een verwarmings- of airconditioningsysteem met een nominaal vermogen van 290 kW of meer? Dan is het vanaf 1 januari 2026 verplicht om een gebouwautomatiserings- (GA) en controlesysteem (CS) te hebben. Dit wordt ook wel de GACS-verplichting genoemd...

In dit artikel bespreken we wat de GACS-verplichting inhoud en welke voordelen het met zich mee brengt.
Wij zeggen altijd: 'Goede gebouwautomatisering zie je niet, maar die voel en ervaar je!'  Een gezond binnenklimaat is erg belangrijk voor de gezondheid en productiviteit van je medewerkers. Zo zorgt een goed geregelde temperatuur, luchtvochtigheid en ventilatie voor comfort op de werkvloer. Dit is gunstig voor de gehele bedrijfsvoering, omdat dit kan resulteren in minder ziekteverzuim.

Wat houdt de GACS-verplichting in?

Laten we beginnen met de afkorting GACS, deze afkorting staat voor gebouwautomatiserings- en Controlesysteem. Het gebouwautomatiseringssysteem is een centraal systeem waaraan verschillende gebouwinstallaties gekoppeld kunnen worden. Hierbij kan gedacht worden aan:

• Airconditioning;
• Ventilatie;
• Luchtbehandeling;
• Verwarming;
• Koeling;
• Verlichting;
• Zonwering;
• Registratiesysteem voor medewerkers en bezoekers.

Voor de verschillende installaties heeft Rijksdienst voor Ondernemend Nederland een specifieke lijst beschikbaar gesteld met de technische eisen waar de installatie aan moet voldoen. Zo is het bijvoorbeeld verplicht om de temperatuur in te kunnen stellen per ruimte. Zonwering moet automatisch te bedienen zijn en de airconditioning moet beschikken over een ‘Slimme’ aan-uit-regeling. Het controlesysteem van een GACS betreft de volgende inzichten:

• Energieverbruik permanent registreren, bijhouden, analyseren en bijsturen.
• De energie-efficiëntie van het gebouw toetsen, rendementsverliezen opsporen en verbetervoorstellen doorgeven aan de beheerder.
• Technische bouwsystemen en andere apparaten in het gebouw onderling laten communiceren, zelfs als het gaat om producten van verschillende fabrikanten.

De hardware en software van het gebouwautomatiseringssysteem en het controlesysteem vormen samen een GACS.

Voor wie geldt de GACS-verplichting?

Vanaf 1 januari 2026 is het verplicht om een gebouwautomatiserings- en controlesysteem (GACS) te hebben voor alle verwarmings- of airconditioningsystemen van 290 kW of meer. Deze verplichting geld voor alle soorten utiliteitsgebouwen. Op het moment dat het voorstel voor de EPBD IV wordt goedgekeurd, dan geldt de verplichting zelfs vanaf 70 kW.

Het is belangrijk om te weten dat de eigenaar van het pand verantwoordelijk is voor het regelen van een GACS.
Dit kan dus betekenen dat sommige organisaties dit niet zelf hoeven te organiseren.

Voordelen van een GACS

Zodra jouw GACS aan alle vereisten voldoet (eventueel vóór 1 januari 2026), biedt dit diverse compliance-voordelen:

• Je voldoet aan de klimaatinstallatie-eisen vanuit de EPBD.
• De keuringsplicht voor je verwarmings- en airconditioningsinstallaties volgens de EPBD vervalt.
• Je GACS wordt erkend als een energiebeheer- en registratiesysteem (EBS), wat onderdeel is van de energiebesparingsplicht van het Activiteitenbesluit milieubeheer.
• De verkregen data over energieverbruik en efficiëntie van uw GACS kun je benutten voor rapportages en audits voor de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED) en Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD).